De "Leerk ut de Wesermarsch"


De plattdüütsche Schrieversfro Alma Rogge to 'n 125. Gebortsdag

Alma Rogge – wer weer dat noch? Bi mennig Lüe in `t Ollbörger Land röögt sik wat, wenn se de Naam hört. Un wer sik so `n beten utkennt in de plattdüütsche Literatur, weet, dat Alma Rogge ne plattdüütsche Schrieversfro van Rang un Naam weer, hett villicht sogar dat een orer anner Book van ehr in sien Bökerschapp stahn un hett al faaken över ehre Anekdoten lacht. Villicht hett de een of anner ja ok mal ehre Komödie "Twee Kisten Rum" in `t Theader sehn. Wiss aver hebbt mennig Lüe ut `t Ollnbörger Land ehr Schauspääl "In de Möhl" sehn, dat dat Ollnbörgisch Staatstheader 2008 tosamen mit dat Ensemble van de August-Hinrichs-Bühn mit groot Erfolg upföhrt hett.

Alma Rogge – so ganz vergääten is se also noch nich. Dat gifft noch mennig Lüe, de sik up ehr besinnen köönt un de se bi ehre Lesungen in `t Ollbörger Land un umto belääwt hebbt. De weet noch, dat se sotoseggen ne "Hiesige" is, eene ut use Kuntrei hier. Vör 125 Jahrn is se an 24. Juli 1894 up `n Buurnhoff bi Rodenkarken (Hof Brunswarden) in de Wesermarsch up de Welt kaamen, wor se tosamen mit ehre twee öller Bröörs upwussen is un ne muie Kinnertied verbrocht hett. Na de Schooltied hebbt ehre Öllern se mit 17 Jahrn up `n Deerns-Internat na Bad Kreuznach schickt, wor se noch wat för ehre Utbildung as höögere Buurndeern doon schull. Up dat Internat schreev Alma Rogge ehre ersten Riemels un Geschichten un drööm dorvan, Dichterin to worrn. Un dor hett se ok ehre beste Frünndin Hanna Wisser ut Ollnbörg kennenlernt, mit de se ehr Lääwen lang verbunnen bleev. De Vader van Hanna, de berühmte "Märchenprofessor" un plattdüütsche Märchensammler Wilhelm Wisser, hett ehr domals tosnackt, doch mal `n plattdüütsch Theaderstück to schrieven: "Du kannst dat", sä he to ehr, dor weer se man nett 18 Jahr olt.

Se hett dat denn versöcht: neben ehre Arbeid up `n Hoff hett se an ehr erst Stück schreeven. Un Wilhelm Wisser hett Recht beholln ... se kunn dat! "Up de Freete" heet dat Stück, dat dorbi rutsuurt is. 1916 is dat Lustspääl up de Dörpsbühn van Rodenkarken mit so `n grooten Erfolg upföhrt worrn, dat sogar de Nedderdüütsche Bühne Hamburg, de sik laterhen "Ohnsorg-Theader" nöömen de, dorvan hört un dat Stück in ehrn Späälplan övernahmen hett.

Na disse Erfolg wull Alma Rogge dat nu weeten: se wull studeern un denn Dichterin worrn, so harr se sik dat in `n Kopp sett. Dat weer nu wiss nich eenfach för ne Buurndeern ut de Wesermarsch, dat dörtosetten, doch ehre Öllern hebbt denn gottloff `n Insehn mit ehr hat: ut Alma worrt ja woll doch keene düchtige Buurnfro mehr, hebbt se sik woll seggt. Also drüss se erstmal Abitur namaaken un denn studeern. 1919 is se na Göttingen up de Universität gahn, dorna hett se noch de Unis in Berlin, München un Hamburg besöcht, um Literatur, Philosophie, Kunstgeschichte un Nedderdüütsch to studeern. Blangenbi hett se wieterhen plattdüütsche Theaderstücke schreeven, för de se vääl Bifall kreegen hett, so to `n Bispill dat Lustspääl "De Vergantschooster", dat 1921 in Tüschenahn in `t "Ammerländer Buurnhuus" upföhrt worrn is. Na ehre Doktorarbeid hett se 1926 bi de Zeitschrift "Niedersachsen" in Bremen dat Leit övernahmen. Ok hier hett se neben ehre Arbeid as Redakteurin noch mennig plattdüütsche Geschichten un Stücke schreeven, to `n Bispill dat Schauspääl "In de Möhl", för dat se 1930 `n Literaturpries kreegen hett.

As de Zeitschrift "Niedersachsen" 1932 an een Verlag in Hannover verköfft weern schull, wull Alma Rogge nich mitgahn. Man mutt weeten, wor man henhört, hett se sik woll dacht. So hett se sik denn as Schrieversfro sülvststännig maakt un is in ehre Heimat bleeven un bi de Minschen, de ehr an `t Hart wussen weern. Mennig plattdüütsche, aver ok hochdüütsche Theaderstücke, Geschichten un Romane hett Alma Rogge noch schreeven, mit de se wiet över de plattdüütsche Spraakgrenz herut bekannt worrn is. Uptellen kann ik hier noch ehr bekanntest Lustspääl "Twee Kisten Rum", dat tüschen 1939 un 1984 nich weniger as veer mal an `t Ollnbörgisch Staatsheader inszeneert worrn is, ehre plattdüütsche Vertelln "Anton mit `n Hoot" orer ehrn Roman "Hochzeit ohne Bräutigam". För ehr Wark hett se al to Lääwtieden mennig Pries un Utteeknungen kregen. An ehrn 70. Geburtsdag trekkt Alma Rogge sülvst so `n beten Bilanz över ehr Lääwen. Se seggt:
"... ich habe versucht, den Auftrag, der mir durch meine Begabung zuteil wurde, redlich und nach bestem Vermögen zu erfüllen. Wenn mir nicht alles so gelungen ist, wie ich es wohl gewollt hätte: nun, nicht jeder kann zu den Großen zählen. So bin auch ich nicht zur Nachtigall geboren, sondern habe als fröhliche Feldlerche aus der Wesermarsch auf meine eigene Weise gesungen,- doch auch zwischen Himmel und Erde!"

weiter